Funmi Oduwaiye: Y seren pêl-fasged ar drywydd newydd wrth daflu maen a disgen yn y Gemau Paralympaidd

Pethau'n mynd o chwith

Ond roedd gan Funmi gyflwr o'r enw coesau cam yr oedd angen iddi ei drwsio er mwyn symud ymlaen.

Felly, chwe mis ar ôl serennu ym Moldova, cafodd lawdriniaeth gyffredin i sythu ei choesau. Ond yn ystod y llawdriniaeth, cafodd ei rhydweli ei difrodi ac fe drodd yr hyn a oedd fod yn noson yn yr ysbyty ar y mwyaf yn arhosiad am fis:

“Hwn oedd cyfnod gwaethaf fy mywyd. Dyma fi, yn gobeithio trwsio fy nghoesau a mynd yn ôl ar y cwrt cyn gynted â phosibl. Ond ro'n i bellach yn blentyn ar ward oedolion, mewn poen difrifol ac ar y meddyginiaethau cryfaf. Doeddwn i ddim yn gallu siarad. Cefais bum llawdriniaeth yn y pythefnos nesaf i geisio trwsio’r difrod.”

Cafodd Funmi dair llawdriniaeth arall dros yr ychydig flynyddoedd nesaf ac roedd i mewn ac allan o’r ysbyty bron bob dydd gydag apwyntiadau amrywiol:

“Doeddwn i ddim yn gallu teimlo na symud fy nghoes. Ond ro'n i'n dal eisiau ceisio mynd yn ôl i chwarae pêl-fasged. Ceisiais orffen fy lefel A y flwyddyn honno ond roedd yn rhy anodd. Roedd gen i larymau i'm hatgoffa i gymryd meddyginiaeth a pheiriant oedd yn draenio hylif o fy nghoes a oedd yn gwneud sŵn drwy'r amser. Felly, penderfynais roi’r gorau iddi a dechreuais eto y mis Medi canlynol.”

Dod o hyd i ffordd ymlaen

Gan deimlo ar goll ac yn unig, mae dyled Funmi am bron popeth i un dyn: Anthony Hughes MBE, Rheolwr Perfformiad Chwaraeon Anabledd Cymru.

Mae gan Anthony - a fu farw yn anffodus yn 2022 - waddol heb ei ail. Mae gan y rhan fwyaf o sêr Paralympaidd gobeithiol Cymru ym Mharis eu hanesion eu hunain am sut mae Anthony wedi newid eu bywydau. I Funmi, rhoddodd arweiniad iddi:

“Ro'n i wastad wedi bod yn ffodus iawn fy mod yn gwybod beth ro'n i eisiau ei wneud. Ac yn sydyn, roedd y dyfodol hwnnw wedi’i chwalu'n llwyr. Fe wnes i syrthio'n ddarnau a do'n i ddim yn gwybod sut i symud ymlaen. Ond rhoddodd Anthony gyfle i mi ddod i adnabod fy hun eto.

“Does dim geiriau a all wneud cyfiawnder ag ef a bod yn onest. Does dim ffordd, hebddo fe, y byddwn i yma, yn gobeithio mynd i Baris, dim ond cwpl o flynyddoedd ar ôl dechrau ar y gamp. Mae fy nyled i’r dyn yna'n enfawr.”

Yn wir, Anthony a brynodd ei phâr cyntaf o esgidiau taflu i Funmi a'i chyflwyno i'w hyfforddwr, Josh Clark.

Mae Funmi hefyd yn Gristion selog ac mae ei ffydd hefyd wedi ei helpu i beidio â theimlo’n chwerw neu’n ddig:

“Rwyf bob amser wedi ceisio maddau a symud ymlaen yn gadarnhaol. Ac rydw i mor ffodus, er bod un drws wedi cau, mae un mwy fyth wedi agor.”

Ac mae hynny bendant yn wir. Mae Gemau Paralympaidd Paris ar y gorwel ar ôl iddi orffen yn bedwerydd yng nghystadleuaeth taflu maen F44 ac yn chweched yng nghystadleuaeth y ddisgen F44 ym Mhencampwriaethau Para-athletau’r Byd 2023 ym Mharis. 

Helpu eraill

Ond efallai oherwydd ei natur hael a’i hagwedd bositif, mae hi bellach yn jyglo hyfforddi a chystadlu ochr yn ochr â hyfforddi pêl-fasged gydag Archers Caerdydd.

Yn hytrach nag addo na fyddai’n mynd yn agos at y cwrt eto, mae hi’n ôl lle y dechreuodd hi wythnos ar ôl wythnos:

“Rwy'n hyfforddi dri diwrnod yr wythnos. I ddechrau, roedd yn ffordd i mi barhau i gymryd rhan mewn pêl-fasged ond rydw i wrth fy modd yn gallu rhoi'r profiadau a gefais i'n blentyn i blant eraill. Rwy’n hoffi gwneud yn siŵr eu bod yn cael hwyl pan fyddan nhw ar y cwrt.

“Rwy’n meddwl ei bod mor bwysig ein bod ni i gyd yn gwneud yr hyn a allwn i wneud ymarfer corff a chael ein cyrff mor actif â phosibl. Ond mae chwaraeon hefyd mor bwysig ar gyfer meithrin cyfeillgarwch, bod yn gymdeithasol, cyfathrebu ag eraill. Ac mae mor dda i’n hiechyd meddwl hefyd.”

“Mae chwaraeon wedi newid fy mywyd. Felly, os gallaf helpu hyd yn oed un plentyn i ddod o hyd i’r hapusrwydd y mae wedi’i roi i mi, mae wedi bod yn werth chweil.”

Fel Anthony Hughes o’i blaen, mae hi wedi ymrwymo i estyn ei chefnogaeth i dalentau Cymru yn y dyfodol.