Bydd Heather Lewis yn cerdded yn dalog dros Gymru yng Ngemau’r Gymanwlad – ac yn profi nad yw hi byth yn rhy hwyr i roi cynnig ar gamp newydd.
Mae Lewis wedi bod yn jyglo ei blaenoriaethau rhwng fferm laeth ei theulu a cherdded rasio drwy gydol ei gyrfa athletau elitaidd, ond mae’n benderfynol mai nawr yw ei hamser ar ôl cael profiad o’r Gemau ar yr Arfordir Aur bedair blynedd yn ôl.
Sicrhaodd yr athletwraig 28 oed fedal aur ym Mhencampwriaethau Athletau’r DU yn ddiweddar yn y cerdded rasio 5K ac mae’n edrych yn addawol y bydd ar ei gorau eto yn Birmingham.
Ymddiddorodd Heather, o Hwlffordd, mewn cerdded rasio yn weddol hwyr yn ei gyrfa, yn 15 oed, ond roedd hoffter ei theulu o chwaraeon yn llwyfan iddi ddod yn un o gerddwyr rasio gorau’r byd.
Daeth yr aelod o Harriers Sir Benfro at y gamp hon ar ôl cael cais i gymryd rhan mewn cerdded rasio i helpu i ennill pwyntiau i'w thîm yng nghyfarfod lleol Louise Arthur ar gyfer athletwyr ifanc.
Gwelodd yr hyfforddwyr lleol ei photensial ac fe wnaeth penderfyniad Heather i ennill, ynghyd â dipyn o gystadleuaeth rhyngddi hi a’i chwiorydd, ei sbarduno ymlaen.
“Roedd fy rhieni i bob amser yn fy annog i a fy chwiorydd i roi cynnig ar wahanol chwaraeon ac fe wnaethon ni gymryd rhan o oedran ifanc,” meddai.
“Mae ein teulu ni’n actif iawn ac fe wnaethon ni fwynhau chwaraeon gyda’n gilydd, felly bydden ni i gyd yn mynd i redeg a nofio. Dyna beth oedden ni i gyd ei fwynhau, felly roedd yn wych treulio amser gyda nhw. Fe wnaethon ni roi cynnig ar bopeth, gan fwynhau bod allan gyda'n gilydd.
“Yn ifanc iawn, fe wnaethon ni lawer o gymnasteg. Roeddwn i a fy nhair chwaer yn mwynhau’r un chwaraeon, felly roedden ni’n mwynhau cystadlu yn erbyn ein gilydd – mewn rhedeg neu nofio.
“Roedden ni’n cael cychwyn gyda’r Harriers yn wyth oed ac unwaith i ni ddechrau fe wnaethon ni sylweddoli i gyd ein bod ni wrth ein bodd gyda rhedeg pellter hir.
“Rydw i bob amser yn meddwl tybed pam i fod yn onest. Fe gefais i jyst switsh yn fy mhen ac fe ddigwyddodd e.
“Ond roeddwn i wrth fy modd gyda’r gymuned cerdded rasio. Hyd yn oed pan fyddwch chi'n teithio'r byd a dydyn nhw ddim yn gallu siarad eich iaith chi, maen nhw mor gefnogol.
“Mae'n rhaid i mi fod yn onest hefyd, fe ddechreuodd fy nwy chwaer iau i, Josie a Poppy, ddod yn dda am redeg, ac roeddwn i eisiau rhywbeth i mi fy hun ac felly fe es i â'r cerdded rasio i lefel arall, ac fe wnes i fwynhau cymaint. ”
Mae Heather yn rhannu ei hamser rhwng hyfforddiant a busnes fferm laeth a thwristiaeth ei theulu.
Mae hi'n tueddu i hyfforddi cyn ac ar ôl gwaith ond mae wedi gorfod dysgu sut i gydbwyso ei hamser y ffordd galed dros y blynyddoedd.
“Mae wedi bod yn anodd ac mae cyfnodau da a drwg wedi bod. Rydw i wedi gorfod sylweddoli’r hyn rydw i’n gallu ymdopi ag e oherwydd rydw i eisiau bod yn helpu drwy’r amser, ond mae’n bwysig cydbwyso hynny gyda hyfforddiant.
“Yn ystod gwyliau’r haf, gall fod yn brysur iawn. Ond rydw i bob amser yn cwblhau fy hyfforddiant yn gynnar ac wedyn pan fydd y fferm wedi cau. Mae'n golygu y gallaf wneud fy holl hyfforddiant i gyd a hefyd helpu o amgylch y parc.
“Roedd ras ar ddiwedd y tymor diwethaf a oedd yn cyd-daro â gwyliau’r haf ac fe aeth y ras yn iawn, ond fe allwn i ddweud fy mod i wedi blino’n lân.
“Nawr, rydw i wedi dysgu bod ychydig yn fwy hunanol ond rydw i hefyd wedi gallu cydbwyso’r ddau yn well nawr.”
