Wrth i’r Loteri Genedlaethol nesáu at ei phen-blwydd yn 30 oed, mae’r Farwnes Tanni Grey-Thompson wedi talu teyrnged i’r effaith mae wedi’i chael ar chwaraeon yng Nghymru ar bob lefel, gan ‘newid y gêm’.
Roedd Tanni, un o athletwyr Paralympaidd gorau Prydain, eisoes yn enw cyfarwydd ac yn anterth ei gyrfa pan gyflwynwyd arian y loteri yn rhan o chwaraeon elitaidd yn 1997.
Erbyn hynny, roedd hi wedi cystadlu yn y Gemau Paralympaidd deirgwaith, gan ennill 10 medal – pump ohonynt yn Aur.
Ond fe welodd hi â'i llygaid ei hun sut bu i'r llif sydyn o arian y loteri helpu i fynd â pherfformiadau Prydeinig i uchelfannau newydd. Diolch i chwaraewyr y Loteri Genedlaethol, roedd athletwyr ledled y wlad yn elwa o hyfforddiant o'r radd flaenaf, cefnogaeth feddygol gynhwysfawr a chyfleusterau cwbl fodern. Roedd y dyddiau o hyfforddi mewn maes parcio ym Mhen-y-bont ar Ogwr drosodd!!
Dywedodd Tanni, sy’n Gadeirydd Chwaraeon Cymru: “Yn gynharach yn fy ngyrfa i, roeddech chi’n gyfyngedig o ran lle gallech chi hyfforddi, felly yn y gaeaf fe fydden ni’n defnyddio maes parcio aml-lawr yn aml, gan fynd i fyny ac i lawr y rampiau!
“Ond diolch i’r Loteri Genedlaethol, yn sydyn roedd gennym ni gyfleusterau gwych yn cael eu hadeiladu yng Nghymru, fel y Ganolfan Athletau Dan Do Genedlaethol yng Nghaerdydd a Phwll Cenedlaethol Cymru yn Abertawe.
“Roedd hefyd yn amlwg sut roedd y cyfleusterau oedd yn cael eu cyllido gan y loteri yn helpu i godi’r safonau mewn llefydd eraill. Er enghraifft, roeddwn i’n arfer hyfforddi llawer yn Loughborough, oedd â chyfleusterau rhagorol eisoes, ond fe wnaethon nhw sawl gwelliant pellach er mwyn cadw i fyny.”
Meddai Tanni wedyn: “Roedd effaith ariannol arian y loteri yn enfawr i athletwyr ar ddiwedd y 90au. Roedd gan y mwyafrif helaeth ohonom ni swyddi. I mi yn bersonol, roedd yn golygu fy mod i’n gallu symud i swydd ran amser.
“Fe wnaeth arian y loteri roi mwy o amser i mi wneud yr hyn roedd angen i mi ei wneud bob dydd. Yn hollbwysig, fe roddodd le yn fy mhen i mi, oedd yn bwysig iawn i mi. Roedd jyglo swydd amser llawn gyda gofynion hyfforddi wedi bod yn flinedig iawn – o’r diwedd roeddwn i’n gallu gorffwys, paratoi prydau bwyd ac adfer yn iawn.
“Mewn chwaraeon nawr, rydyn ni’n canolbwyntio llawer ar greu’r amgylcheddau gorau posibl ar gyfer ein hathletwyr ni fel eu bod nhw’n gallu datblygu nid yn unig fel perfformwyr ond fel pobl gyflawn. Rydyn ni wedi dysgu llawer o gyfnodau blaenorol, a ’fydden ni ddim lle rydyn ni nawr heb arian y Loteri Genedlaethol yn gwneud hynny’n bosibl.
“I’r athletwyr iau oedd newydd ddechrau eu gyrfaoedd ar ddiwedd y 90au, roeddech chi’n gallu gweld yn glir y gwahaniaeth roedd yn ei wneud iddyn nhw o ran nifer y cystadlaethau y gallen nhw a’u hyfforddwyr eu mynychu nawr. Oherwydd hyn, roedd athletwyr yn gallu gwneud cynnydd a gwella’n llawer cyflymach nag y bydden nhw wedi’i wneud heb arian y loteri.”
