Rydyn ni i gyd yn hoffi cael bwyd da. Gall pryd o fwyd swmpus roi cychwyn da i'r diwrnod yn y ffordd gywir neu droi gwg ben i waered.
Afraid dweud hefyd bod bwyd yn rhan hanfodol o fywyd. Gall yr hyn rydyn ni'n ei fwyta a'i yfed ddylanwadu ar ein hemosiynau, ein cynhyrchiant a’n hiechyd yn gyffredinol.
Mae hyn yn arbennig o wir am athletwyr elitaidd. Mae angen llawer o egni yn danwydd i’w trefn ymarfer heriol.
Ond gallant anghofio am ddeiet gytbwys yn aml, gan ganolbwyntio ar dactegau a hyfforddiant ffitrwydd.
Bydd llawer o athletwyr yn dibynnu ar bobl eraill i goginio iddyn nhw, oherwydd nad ydyn nhw'n gwybod sut i goginio eu hunain neu oherwydd nad ydyn nhw'n gweld yr angen,
Gall olygu nad ydyn nhw’n rheoli faint o fwyd maen nhw’n ei fwyta, a allai amharu ar eu perfformiad.
Gyda hynny mewn golwg, mae Chwaraeon Cymru wedi adeiladu cegin newydd sgleiniog yn ei ganolfan yng Ngerddi Sophia yng Nghaerdydd i annog athletwyr i wella eu sgiliau coginio.
Mae prif faethegydd dros dro Chwaraeon Cymru, Eoghan Hickey, yn honni: “Y rhifau sy’n hollbwysig.”
Mae’n esbonio: “Mewn cylch pedair blynedd, bydd athletwr fel rheol yn bwyta ac yn yfed tua 8,000 o weithiau, sy’n synnu llawer o bobl.
“Yn aml mae’n ddwbl y nifer o weithiau y byddan nhw’n hyfforddi neu’n cystadlu.”
“Mae pob un o’r 8,000 yma’n gyfle i naill ai adfer, cael tanwydd ar gyfer y sesiwn nesaf, neu ddim ond cynnal iechyd ac imiwnedd da yn gyffredinol.
“Os gall athletwyr sicrhau bod yr 8,000 o brydau hynny yn canolbwyntio mwy ar berfformiad ac yn well i’w hiechyd yn gyffredinol, o safbwynt maeth, rydyn ni’n gweld hynny fel elfen gadarnhaol iawn.”
Efallai nad yw adeiladu cegin yn swnio fel cysyniad chwyldroadol, ond mae adeiladu un ar gyfer datblygu athletwyr yn unig yn rhoi Cymru gam ar y blaen.
Mae’r gegin arloesol wedi’i lleoli yn adeilad Canolfan Genedlaethol Chwaraeon Cymru. Mae'n cyfuno offer coginio ac addysgol i greu gofod lle gall athletwyr wella eu gwybodaeth goginio.
“Yn yr un ffordd ag y mae hyfforddwr cryfder a chyflyru angen campfa, fe fydden ni’n gweld y gegin fel ein campfa ni,” eglura Hickey.
“Dyma’n gofod ni i hyfforddi athletwyr yn y sgiliau ymarferol sydd arnyn nhw eu hangen, yn hytrach na dim ond gweithredu’n ddamcaniaethol a dweud wrthyn nhw sut dylen nhw fod yn bwyta.”
“Dyma’r gegin gyntaf o’i bath. A hyd y gwn i, yn y DU, rydw i’n credu mai dyma’r cyntaf o’r math yma o gyfleuster pwrpasol i hyfforddi athletwyr mewn sgiliau cegin.”
Cafwyd y syniad gwreiddiol yn 2018 ac mae’r gegin wedi bod yn broses sydd wedi cael ystyriaeth ofalus, dan arweiniad tîm maeth Chwaraeon Cymru.
“Mae wedi bod yn waith caled ar adegau yn bendant,” meddai Hickey.
“Roedd momentwm mawr yn y cam cynllunio ac adeiladu cychwynnol. Wedyn, wynebwyd rhwystr mawr, ac roedd y gwaith yn gorfod digwydd yn ysbeidiol rhwng y cyfnodau clo.”
Ar ôl tair blynedd o ddatblygu a stopio am yn ail, mae'r gegin newydd ar agor o'r diwedd.
Cynhaliwyd y sesiwn cyntaf ar Ionawr 13eg, gyda dau athletwr o sefydliad Bocsio Prydain Fawr y cyntaf i goginio pryd bwyd.
Defnyddiodd y ddau yr offer oedd ar gael iddynt i greu sawl ysgytlaeth blasus a chyrri.
Dim MasterChef na The Great British Bake Off cweit, ond anelu am fedalau aur mae’r athletwyr yma – nid ceisio creu argraff ar Paul Hollywood.
O ran yr hyn sydd tu mewn i'r gegin, mae'r teclynnau ffansi a'r dechnoleg o'r radd flaenaf wedi'u gwthio i'r naill ochr.
Yn lle hynny, mae gan y gofod offer syml, yn debyg i’r hyn fydd gan athletwyr yn eu cartrefi eu hunain.
