Polisi Iaith Gymraeg ar gyfer Grantiau

Yr Iaith Gymraeg 

Fel corff yn y sector cyhoeddus, mae gan Chwaraeon Cymru ddyletswydd i gydymffurfio â Safonau’r Gymraeg Llywodraeth Cymru.

Ar hyn o bryd mae 156 o Safonau yn nogfen Cynllun Iaith Gymraeg Chwaraeon Cymru, wedi’u rhannu ar draws darparu gwasanaethau, llunio polisïau, gweithrediadau, a chadw cofnodion.

Mae Chwaraeon Cymru yn ymdrechu i sicrhau bod yr holl fuddsoddiadau a phenderfyniadau’n cael yr effaith fwyaf bosib ar allu Cymru fel cenedl i gymryd rhan mewn chwaraeon a gweithgarwch corfforol, a llwyddo ar lefel elitaidd, a hynny yn yr iaith o’u dewis.

Wrth ddarllen y polisi hwn, dylid cyfeirio at Safon 90 yng Nghynllun Iaith Gymraeg Chwaraeon Cymru.

Polisi Chwaraeon Cymru 

Bydd yr holl grantiau a buddsoddiadau mawr a wneir gan Chwaraeon Cymru:

1. Yn cael eu hyrwyddo’n ddwyieithog;
2. Yn rhoi’r dewis i’r ymgeisydd ddilyn y broses ymgeisio lawn drwy gyfrwng y Gymraeg;
3. Yn ceisio cael effaith gadarnhaol ar y defnydd o’r Gymraeg yn y byd chwaraeon;
4. Yn sicrhau nad yw’r Gymraeg yn cael ei thrin yn llai ffafriol na’r Saesneg; ac
5. Ni fyddant yn cael UNRHYW EFFAITH NEGYDDOL ar y defnydd o’r Gymraeg yn y byd chwaraeon.

Sut bydd hyn yn gweithio’n ymarferol?

1. Cael eu hyrwyddo’n ddwyieithog.

Wrth hyrwyddo grant, RHAID cydymffurfio â Chynllun Iaith Gymraeg Chwaraeon Cymru. Gall yr enghreifftiau gynnwys deunyddiau marchnata, cyfryngau cymdeithasol neu ddigwyddiadau cyhoeddus.

2. Rhoi’r dewis i’r ymgeisydd ddilyn y broses ymgeisio lawn drwy gyfrwng y Gymraeg.

RHAID i unrhyw broses neu system ymgeisio gydymffurfio â Chynllun Iaith Gymraeg Chwaraeon Cymru. Rhaid i unrhyw system ar-lein neu bapur fod yn ddwyieithog, a bydd ymgeiswyr yn gallu siarad yn Gymraeg â rhywun i gael arweiniad a chymorth.

3. Ceisio cael effaith gadarnhaol ar y defnydd o’r Gymraeg yn y byd chwaraeon.

Bydd gwybodaeth am ddatblygu’r Gymraeg ac am effaith y grant yn cael ei chynnwys fel mater o drefn wrth ddyfarnu holl grantiau Chwaraeon Cymru.

Bydd data’n cael eu casglu am ddarpariaeth a chyfranogiad Cymraeg drwy’r broses ymgeisio. Gall Chwaraeon Cymru a’r sector ddefnyddio’r data hyn yn rhagweithiol i gynllunio defnydd pellach o’r Gymraeg yn y byd chwaraeon. 

Bydd gan bob cynllun grant broses fonitro i sicrhau cydymffurfio ag amodau’r grant. Bydd y lefel o fonitro’n dibynnu ar y grant sy’n cael ei roi.

Bydd gan bob grant elfen gydymffurfio fel mater o drefn. Er enghraifft, yn dibynnu ar lefel y grant, gallai diffyg cydymffurfio ag amodau’r grant arwain at beidio â dyfarnu grant yn y dyfodol, neu at hawlio’r arian yn ôl.

4. Peidio â thrin y Gymraeg yn llai ffafriol na’r Saesneg.

Rhaid i’r broses ymgeisio lawn gydymffurfio â Chynllun Iaith Gymraeg Chwaraeon Cymru.

5. Peidio â chael unrhyw effaith negyddol ar y defnydd o’r Gymraeg yn y byd chwaraeon.

Ni fydd grant yn cael ei gymeradwyo os oes ganddo’r potensial i effeithio’n negyddol ar y defnydd o’r Gymraeg. Er enghraifft, pe bai gan glwb bolisi sy’n gwahardd cynnig unrhyw gyfleodd drwy gyfrwng y Gymraeg. 

Y Polisi Ar Waith

Bydd yn ofynnol i bob agwedd ar y busnes sy’n delio â grantiau ddilyn egwyddorion y polisi grantiau.

Dylid cyfeirio unrhyw geisiadau am ragor o wybodaeth neu gyfarwyddyd at Ian Blackburn, yr Arweinydd Cydymffurfiaeth Reoleiddiol, neu at Brian Davies, Cyfarwyddwr Systemau Chwaraeon.

Enghreifftiau: Astudiaethau Achos o brosiectau Cymraeg wedi’u cyllido gan Chwaraeon Cymru

Astudiaeth Achos 1 – Clwb Pêl Droed Mynydd Tigers

Clwb ym Methesda yw hwn, mewn ardal o amddifadedd economaidd yng Ngwynedd. Mae’n rhedeg nifer o dimau bach ac iau rhwng yr oedrannau dan 7 a dan 16. Nid oes ganddo ei gaeau ei hun felly mae’n rhaid i’r clwb ddefnyddio caeau mewn amrywiol leoliadau – y tu allan i’r pentref yn bennaf – pan fyddant ar gael. Nid yw’n sefyllfa ddelfrydol i glwb sy’n dymuno datblygu’r ddarpariaeth bêl droed yn yr ardal. Mae’r clwb rygbi wedi cynnig darn o dir iddo. Dyfarnodd Chwaraeon Cymru grant o £15,000 i droi’r tir yn gae pêl droed. Mae’r clwb yn glwb Cymraeg drwyddo draw. Cynhelir pob sesiwn drwy gyfrwng y Gymraeg. Dyma’r canlyniadau:

• 6 sesiwn newydd i blant iau
• 4 sesiwn newydd i oedolion
• 45 o gyfranogwyr iau newydd
• 40 o gyfranogwyr newydd sy’n oedolion
• 3 thîm iau newydd
• 2 dîm oedolion newydd

Astudiaeth Achos 2 – Cyngor Gwynedd a’r Bartneriaeth Awyr Agored

Mae cyllid Chwaraeon Cymru i Gyngor Gwynedd yn cefnogi datblygiad ei Gynllun Chwaraeon Lleol, sy’n darparu cyfleoedd chwaraeon lleol drwy gyfrwng y Gymraeg yn ysgolion a chymunedau Gwynedd. Un enghraifft o’r gwaith hwn yw’r prosiectau sy’n cael eu cyflwyno ar y cyd â’r Bartneriaeth Agored.  Mae cyllid uniongyrchol ac anuniongyrchol Chwaraeon Cymru i’r Bartneriaeth Awyr Agored yn cefnogi ei gwaith yn darparu cyfleoedd ledled gogledd orllewin Cymru, gan gynnwys y canlynol:

• Cyfleoedd i blant, pobl ifanc ac oedolion gymryd rhan mewn gweithgareddau awyr agored yn eu cymunedau lleol. 
• Rhaglen gystadlu i ysgolion uwchradd, gan gynnwys beicio mynydd, bowldro/dringo, a chaiacio.
• Rhaglen wirfoddoli sy’n darparu mentora, Datblygiad Proffesiynol Parhaus a chymwysterau cyrff rheoli cenedlaethol.
• Defnyddio’r awyr agored fel ffordd o gefnogi ac ymgysylltu â phobl leol sy’n ddi-waith ac yn byw mewn ardaloedd o amddifadedd cymdeithasol, a’u helpu i fynd ar drywydd cyfranogiad, gwirfoddoli, hyfforddiant a chyflogaeth.
• Cynyddu’r cyfleoedd cyflogaeth i ferched sy’n cael eu tangynrychioli yn y sector awyr agored ar hyn o bryd.