Cam olaf dadansoddiad ECAF yw cyfrif y gymhareb ECAF. Mae Tabl 6.1 yn crynhoi'r cyfrif. Mae cyfanswm y mewnbynnau yn £1.35bn, gydag aelwydydd yn cyfrannu dros 55% o hynny. Cyfanswm gwerth yr holl ganlyniadau yw £5.98bn. Mae’r cyfraniad mwyaf yn cael ei gynhyrchu gan gyfalaf cymdeithasol (48%), wedi’i ddilyn gan les goddrychol (34%) ac iechyd (10.4%). Y gwerth cymdeithasol net (y gwahaniaeth rhwng gwerth y canlyniadau a'r mewnbynnau) yw £4.63bn, sy'n rhoi cymhareb ECAF o 4.44. Mae hyn yn golygu, am bob £1 a fuddsoddwyd mewn chwaraeon yng Nghymru yn 2021/22, bod gwerth £4.44 o effeithiau cymdeithasol wedi cael eu cynhyrchu.
Tabl 6.1: Crynodeb o'r Cyfrifiad ECAF
| Canlyniadau cymdeithasol | Cyffredinol £m | % |
| Mewnbynnau | 1,347.05 | 100.0 |
| … Aelwydydd | 751.21 | 55.8 |
| … Sector gwirfoddol | 429.51 | 31.9 |
| … Sector cyhoeddus | 166.33 | 12.3 |
| Canlyniadau | 5,979.61 | 100.0 |
| … Iechyd | 621.19 | 10.4 |
| … Lles goddrychol | 2,056.90 | 34.4 |
| … Cyfalaf Cymdeithasol | 2,872.01 | 48.0 |
| … Cynhyrchiant Gwirfoddolwyr | 429.51 | 7.2 |
| Gwerth cymdeithasol net | 4,632.56 | |
| Cymhareb ECAF | 4.44 |
Mae Tabl 6.2 yn cyflwyno gwerth cymdeithasol cyffredinol chwaraeon yng Nghymru yn ôl rhywedd. Roedd dynion yn cyfrif am £3.48bn (58%) a merched yn cyfrif am £2.50bn (42%) o'r gwerth cymdeithasol cyffredinol. Esbonnir hyn yn bennaf gan gyfran uwch o ddynion yn cymryd rhan ac yn gwirfoddoli mewn chwaraeon na merched.
Tabl 6.2: Gwerth cymdeithasol cyffredinol chwaraeon yng Nghymru yn ôl rhywedd
| Canlyniadau cymdeithasol | Dynion £m | Merched £m | Cyffredinol £m |
|---|---|---|---|
| Iechyd | 318.69 | 302.50 | 621.19 |
| Atal afiechyd | 349.94 | 329.43 | 679.31 |
| … Anafiadau cynyddol | -31.25 | -26.93 | -58.18 |
| Lles goddrychol | 1,165.85 | 891.05 | 2,056.90 |
| … Cyfranogwyr | 935.08 | 806.00 | 1,741.08 |
| … Gwirfoddolwyr | 230.77 | 85.05 | 315.82 |
| Cyfalaf Cymdeithasol | 1,708.28 | 1,163.72 | 2,872.01 |
| … Cyfranogwyr | 1,082.55 | 933.12 | 2,015.67 |
| … Gwirfoddolwyr | 625.73 | 230.61 | 856.34 |
| Cynhyrchiant Gwirfoddolwyr | 291.14 | 138.37 | 429.51 |
| Cyfanswm | 3,483.97 | 2,495.64 | 5,979.61 |
| % | 58% | 42% | 100% |
Mae Tabl 6.3 yn cyflwyno gwerth cymdeithasol cyffredinol chwaraeon yng Nghymru yn ôl oedran. Gwerth y cyfranogwyr 16 i 64 oed oedd £4.66bn, sy’n cyfrif am 78% o’r gwerth, sy’n adlewyrchu’r ffaith bod mwyafrif y cyfranogwyr a’r gwirfoddolwyr yng Nghymru o dan 65 oed. Gwerth y cyfranogwyr dros 65 oed oedd £1.32 bn.
Tabl 6.3: Gwerth cymdeithasol cyffredinol chwaraeon yng Nghymru yn ôl oedran
| Canlyniadau cymdeithasol | 16-64 (£m) | 65+ (£m) | Cyffredinol (£m) |
| Iechyd | 70.22 | 550.97 | 621.19 |
| Atal afiechyd | 120.16 | 559.21 | 679.31 |
| … Anafiadau cynyddol | -49.94 | -8.24 | -58.18 |
| Lles goddrychol | 1,761.91 | 294.99 | 2,056.90 |
| … Cyfranogwyr | 1,494.50 | 246.58 | 1,741.08 |
| … Gwirfoddolwyr | 267.41 | 48.41 | 315.82 |
| Cyfalaf Cymdeithasol | 2,455.27 | 416.73 | 2,872.01 |
| … Cyfranogwyr | 1,730.20 | 285.47 | 2,015.67 |
| … Gwirfoddolwyr | 725.08 | 131.26 | 856.34 |
| Cynhyrchiant Gwirfoddolwyr | 369.21 | 60.30 | 429.51 |
| Cyfanswm | 4,656.61 | 1,323.00 | 5,979.61 |
| % | 78% | 22% | 100% |
Fel rheol mewn ECAF byddai prisiad canlyniadau yn cael ei addasu ar gyfer hyd (pa mor hir y mae canlyniad yn para) a lleihad (dirywiad canlyniad dros amser). Fodd bynnag, fel gydag astudiaethau lefel poblogaeth blaenorol, mae’r ECAF o chwaraeon yng Nghymru yn gipolwg o un flwyddyn, felly nid oes angen addasu ar gyfer y ffactorau hyn. Mae addasiadau eraill fel pwysau marw (beth fyddai wedi digwydd beth bynnag) ymhlyg yn achos diffyg cyfranogiad, a rhoddwyd cyfrif am briodoli eisoes oherwydd bod llawer o’r astudiaethau empirig y mae’r amcangyfrifon ariannol yn seiliedig arnynt o natur aml-amrywedd, ac maent eisoes wedi ymgorffori ystyriaeth o ffactorau cyfrannol tebygol eraill. Gan fod yr astudiaeth yn ystyried pob gweithgaredd chwaraeon, nid yw dadleoli (faint o'r canlyniad sydd wedi dadleoli canlyniadau eraill) yn berthnasol, er y gall chwaraeon ddisodli gweithgareddau hamdden eraill, nad yw wedi'i ystyried.
Roedd yr ymchwil yn cynnwys dadansoddiad sensitifrwydd o'r prisiad canlyniadau cymdeithasol. Mae’r tîm ymchwil yn hyderus ynghylch y data iechyd, ac felly fe wnaethom brofi sensitifrwydd y rhagdybiaethau budd yn y model ECAF mewn dwy ffordd arall. Yn y senario gyntaf (UCHEL), defnyddiwyd dull amgen o roi gwerth i les goddrychol a chyfalaf cymdeithasol. Yn hytrach na defnyddio’r procsi ariannol ar gyfer chwaraeon yn unig, defnyddiwyd y gwerth ar gyfer chwaraeon a gweithgarwch corfforol gennym, ac addaswyd y gyfradd cyfranogiad yn seiliedig ar gyfran chwaraeon o weithgarwch corfforol cyffredinol, yn yr un ffordd ag y gwnaethom ar gyfer iechyd. Arweiniodd hyn at werth cymdeithasol uwch (£6.45bn), a ECAF o 4.79. Yn yr ail senario (ISEL), fe wnaethom dybio bod yr holl wirfoddolwyr mewn clybiau chwaraeon hefyd yn gyfranogwyr, a bod y bobl hynny sy'n cymryd rhan ac yn gwirfoddoli yn elwa o’r lles goddrychol neu'r gwerth cyfalaf cymdeithasol sy'n gysylltiedig â'u gwirfoddoli yn unig, yn hytrach na'r ddau. Roedd y senario yma’n gostwng y gwerth cymdeithasol (£5.44bn) a'r ECAF i 4.04. Yn y ddau achos nid yw'r gymhareb ECAF yn amrywio'n sylweddol, gan gynhyrchu ystod o 4.04-4.79, sy'n rhoi mwy o hygrededd i ganfyddiadau'r ymchwil.
Casgliad
Mae’r astudiaeth hon yn dangos bod chwaraeon yng Nghymru yn creu gwerth sylweddol i gymdeithas ar draws sawl nod llesiant gan gynnwys Cymru iachach, Cymru o gymunedau cydlynus a Chymru â diwylliant bywiog lle mae’r Gymraeg yn ffynnu. Mae’r ECAF hefyd yn dangos bod y gwerth a gynhyrchir gan chwaraeon yng Nghymru yn fwy na chost darparu’r cyfleoedd hynny o gryn dipyn, gan awgrymu bod buddsoddi yn y sector nid yn unig yn cyfrannu at les unigolion a chymdeithas, ond ei fod hefyd yn dda i’r economi.
Roedd cwmpas yr astudiaeth ECAF yn fwriadol gulach na’r ECAF blaenorol ar gyfer Cymru, drwy gynnwys dim ond y canlyniadau hynny y gellid dangos tystiolaeth gadarn ohonynt, er mwyn cynnal lefel uchel o drylwyredd. O’r herwydd, rydym wedi eithrio rhai canlyniadau a gynhwyswyd yn yr astudiaeth flaenorol nad oes digon o dystiolaeth empirig ar eu cyfer, fel cyrhaeddiad addysgol ac atal troseddu. Felly, mae’r canfyddiadau a gyflwynir yn yr adroddiad hwn eto’n debygol o fod yn asesiad ceidwadol ar gyfer chwaraeon yng Nghymru.
Mae'r tîm ymchwil yn awgrymu nifer o argymhellion lefel uchel, yn seiliedig ar ganfyddiadau'r astudiaeth. Yn gyntaf, rydym yn argymell bod Chwaraeon Cymru yn defnyddio canfyddiadau’r astudiaeth hon i hysbysu ac ymgysylltu â rhanddeiliaid ar draws y sector, o lawr gwlad hyd at Lywodraeth Cymru. Yn ail, rydym yn argymell bod yr astudiaeth hon yn cael ei defnyddio fel llinell sylfaen lefel uchel ar gyfer mesur cynnydd yn y sector a’i bod yn cael ei hailadrodd o bryd i’w gilydd, tua bob 3 i 5 mlynedd, yn dibynnu ar argaeledd tystiolaeth a data newydd ar gyfer Cymru. Yn drydydd, rydym yn argymell defnyddio'r astudiaeth hon fel sail i feysydd ymchwil blaenoriaeth yn y dyfodol. Un gwelliant sylweddol yn yr astudiaeth hon o gymharu â’r fersiwn blaenorol yw ei bod yn defnyddio data o Gymru i sicrhau’r prisiadau ar gyfer lles goddrychol a chyfalaf cymdeithasol. Fodd bynnag, mae’r hepgoriadau a’r cyfyngiadau nodedig yn yr astudiaeth hon sy'n teilyngu ymchwiliad yn y dyfodol yn cynnwys y canlyniadau mesur a phrisio ar gyfer pobl ifanc ac ymchwiliad llawnach i effeithiau negyddol cyfranogiad.
Cyfeiriadau
- Brier, H., Mellick, M., Edwards, S., a Wasley, D. (2023). School of Hard Knocks Comic Relief Adult Course Evaluation. Y Ganolfan ar gyfer Ymchwil Iechyd, Gweithgarwch a Lles, Prifysgol Metropolitan Caerdydd.
- Brier, H., Thomas, O., a Mellick, M. (2023). ‘Step-into-Sport’: A Qualitative Evaluation of Participant and Stakeholder Perceptions. Y Ganolfan ar gyfer Ymchwil Iechyd, Gweithgarwch a Lles, Prifysgol Metropolitan Caerdydd.
- Cyngor Ewrop (2021). Siarter Chwaraeon Ewrop.Ar gael ar-lein: https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016804c9dbb
- Yr Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol (2019). Canllawiau Gweithgarwch Corfforol Prif Swyddogion Meddygol y DU. [ar-lein]. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/832868/uk-chief-medical-officers-physical-activity-guidelines.pdf
- Makanjuola, A., Lynch, M., Hartfiel, N., Cuthbert, A., ac Edwards, R T. (2023). Prevention of Poor Physical and Mental Health through the Green Social Prescribing Opening Doors to the Outdoors Programme: A Social Return on Investment Analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health. 20 (12): 6111. Ar gael yn: https://doi.org/10.3390/ijerph20126111
- Prifysgol Sheffield Hallam (2018). Measuring the social and economic value of sport in Wales: Social Return on Investment of sport in Wales 2016/17. Adroddiad heb ei gyhoeddi a gyflwynwyd i Chwaraeon Cymru.
- Social Value International (2019). Standard on applying Principle 1: Involve stakeholders.Ar gael ar-lein: https://www.socialvalueint.org/principle-1-involve-stakeholders
- Gwerth Cymdeithasol Cymru. (2023). Effaith Gymdeithasol Agor Drysau i'r Awyr Agored. Prosiect Galluogi Adnoddau Naturiol a Llesiant. Y Bartneriaeth Awyr Agored.
- Chwaraeon Cymru (2023a). Y Weledigaeth ar gyfer Chwaraeon. Ar gael ar-lein: https://www.sport.wales/our-vision-for-sport/
- Chwaraeon Cymru (2023b). Chwaraeon Cymru: Galluogi Chwaraeon yng Nghymru i Ffynnu. Ar gael ar-lein:https://www.sport.wales/sport-wales-strategy/
- The Nielson Company. (2022). Football Association of Wales UEFA National Association Research.
- Y Bartneriaeth Awyr Agored. (2021). Strategaeth y Bartneriaeth Awyr Agored (2021-2031): Gwella Bywydau Pobl drwy Weithgarwch Awyr Agored. Ar gael ar-lein: https://outdoorpartnership.co.uk/our-strategy
- Llywodraeth Cymru (2021) Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 Canllaw Hanfodion. Ar gael ar-lein: https://www.gov.wales/sites/default/files/publications/2021-10/well-being-future-generations-wales-act-2015-the-essentials-2021.pdf
